Üstün başarılı çocuk yetiştirmenin
en etkili 7 yolu
Çocuklar imkanlar bakımından eşit değiller. En çok da ebeveynleri bakımından. Birçok aile çocukları üstün başarılar göstersin istiyor ancak kendilerine düşen payı ihmal edebiliyor ya da yanlış anlayabiliyorlar.
Bazı çocukların doğuştan başarılı olmaya ve hatta bazılarının üstün yetenekler göstermeye eğilimleri olabiliyor. Kendi alanlarında benzersiz başarılar elde etmiş birkaç kişi var. Onlar istisnai insanlar. Başka bir deyişle onlar, dünyanın en başarılı insanlarının % 1′inin% 1′i. Bu kişilere örnek olarak Elon Musk ve Jeff Bezos gibi yenilikçiler, Michael Jordan ve Serena Williams gibi sporcular ve Mozart ve Beethoven gibi müzisyenler gösterilebilir. Ya da bilimsel çalışmalar yapan ve adını pek duymadığımız Nobel Ödülleri alan kişiler.
Bir psikolog olan Kumar Mehta beş yıldan fazla bir süredir üstün yetenekli çocukların nasıl yetiştirileceğini araştırıyor. Sonuçlar sanılanın çok aksine. Öncelikle bu çocukların, hemen hemen tüm üstün yetenekli çocukların hepsinin, genç yaşta, kendilerine sunulan fiziksel, zihinsel ve sosyal potansiyeli en üst düzeye çıkarmak için özel beceriler geliştirdiklerini keşfediyor. Ve ebeveynlerinin, gelişmelerine izin veren bir ortam yaratmada inanılmaz büyük bir etkiye sahip olduğunu söylüyor. Hem kontrolcü olayım hem çocuğum en iyisi olsun olmuyor.
İşte Mehta’nın Araştırmalarına dayanarak, üstün yetenekli çocukların ebeveynlerinin çocuklarının gelişiminde özen gösterdiği 7 tutum:
1- Çocuklarının güçlü yönlerini geliştirmelerine teşvik ediyorlar
Norveçli satranç dehası Magnus Carlsen çok ama çok küçük yaşlarda bulmacaları ve yaşından daha ileri seviyedeki Lego yapılarını sabırla tamamlıyordu. Carlsen’in babası, carlsen’in bu becerilerin satrançta başarı sağlayabileceğini düşündü ve sonuç olarak ona oyunu tanıttı.
Satranç eğitiminin başlarında oğullarında net olarak yoğun ilgiliyi ve yeteneği fark ettiler ve daha sonra ilerlemesi için onu teşvik ettiler ve turnuvalara götürmeye başladılar.
Her çocuk bazı alanlarda diğerlerine göre daha ileri becerilerle doğar. Çocuğunuzun soyut ve çok boyutlu düşünme yeteneği ya da parçalara, şekillere yönelik yeteneği olabilir. Bazı çocuklar matematikte yeteneklidir ve sorunları mantıksal olarak analiz edebilir veya sorunları bilimsel olarak araştırabilirler.
Her zaman çocuğunuzun sahip olduğu doğal yeteneğine dikkat edin ve doğuştan gelen yeteneklerini geliştirmesine yardımcı olun.
2- Çalışkanlıklarıya çocuklarına örnek oluyorlar
Üstün yetenekli çocukların ebeveynleri çocuklarına çalışmaları gerektiğini buyurarak değil bunu, yıllarını zanaatlerinde daha iyi olmaya adayarak modelliyorlar ve çocuklarının bunu fark etmesini sağlıyorlar.
Microsoft kurucusu Bill Gates, 2020 yılında babasının iş ahlakını anlatan ropörtajda şunları söyledi: “O Seattle’ın en çalışkan ve en saygın avukatlarındandı, hem de bölgede sevilen bir kişiydi. Öğrenme konusunda meraklıydı ve sürekli yeni şeyler öğrenirdi. ”
Gates’in babası, çocuklarına saygınlık görmeleri için çalışmaları gerektiğini öğretti.
Öyleyse çocuklarınıza sıkı çalışmanın işe yaradığını, hiçbir şeyin basitçe “verilmediğini” ve kısayolların hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmayacağını gösterin, önce kendi hayatınızda uygulayarak.
3- Bir çaba ve mükemmellik kültürü yaratırlar
2017′de İngiliz araştırmacılardan oluşan bir ekip, “özel” ve “ultra özel” sporcular arasındaki farkları inceledi . (Elbette, tüm NBA oyuncuları seçkinler - ama bir de Michael Jordan veya LeBron James ya da hepsini geride bırakabilecek bir isim Kobe Bryant var.)
Araştırmacılar, ultra özel sporcuların çoğunun bir çaba kültürünü savunan ortamlardan geldiğini buldular. Bunlar mükemmelliğin peşinde koşmanın ve sınırları zorlamanın her zaman beklendiği evlerde büyümüş kişiler. No pain no gain ya da çaba yoksa ekmek de yok diye diye büyümüşler.
Venüs ve Serena Williams’ın tenis kortundaki eşsiz başarıları Babaları Richard ile başlıyor. Kızları için excel dosyasını aratmayacak ayrıntılı 78 sayfalık bir plan yazmış ve görülen o ki kızlarının tenis dünyasının zirvesine yükselişinde önemli bir rol oynamış. Beklentilerini erkenden belirlemiş babaları; bu planı yazdığında venüs kardeşler beş yaşında bile değildiler. sonunda ise tenis tarihinin en çok kazanan iki şampiyonu oldular.
4. Öz güven geliştirmelerine destek olurlar
Çocuğunuzun öz güven kazanmasına yardımcı olmak, onun hayatıda büyük bir fark yaratmasını sağlar. Onu büyük hayaller kurmaya teşvik etmeniz işler yolunda gitmediğinde vazgeçmek istemesini, pes etmesini engeller.
Bugünün üstün yetenekli yetişkinleri çocukken bile, her zaman olağanüstü başarıların ellerinin altında olduğuna ve bunun sadece televizyonda gördükleri veya haberlerde okudukları kişiler için bir ayrıcalık olmadığına inanıyorlardı.
Ebeveynler çocuklarının öz güvenlerini desteklediklerinde yani çocuklarını eleştirmediklerinde ve başarısız olduklarında onları aşağılamadıklarında; çocuklarının en üst düzeyde performans göstermeleri ve sonunda zirveye çıkacaklarına yönelik bir inanç benimseme olasılıkları daha yüksektir.
Bu tür bir öz güven - veya en iyisi olabileceğine dair tereddütsüz inanç - başarıya ulaşmanın anahtarıdır.
5. Çocukları soru sorduğunda sabırlıdırlar
Üstün başarılıi yetişkinlerin ebeveynleri, çocuklarının her zaman yeni şeyler öğrenmelerini öncelik haline getirirler. Ve çocuklarının meraklı olmalarını destekledikleri için, en çok ciddiye aldıkları şey çocuklarının sorularını sabırla yanıtlamak.
Nobel Ödüllü bilim insanları ile yapılan röportajların neredeyse hepsinde, hayatlarının çok daha sonraki dönemlerinde bile ebeveynlerinin her zaman sabırla sordukları soruları yanıtlamaya çalıştıklarını söylüyorlar.
Aynı zamanda bu ebeveynlerin ortak özelliği, çocuklarına cevapları nasıl bulacaklarını öğretmeleri ve sıklıkla birlikte aramaları.
Yani hem bir rahat vermiyor durmadan soru soruyor, soruları hiç bitmiyor hem de çocuğum üstün başarılı olsun istiyorum birlikte olmuyor sevgili anne babalar.
6. Çocuğu bir alanda uzmanlaşmaya teşvik ederler
Ebeveynler çok yönlü olmalarına yardımcı olmak için onları birçok farklı alana yönlendiriyorlar (örneğin, yüzme, piyano, matematik kulübü, satranç). Üstün başarılı çocukların ebeveynleri çocuklarının genellikle tek bir alanda gelişim/başarı gösterdiği uzman yaklaşımını seçerler.
Çocuğun yeteneği doğrultusunda“uzman” yaklaşımı benimsemeleri ve çocuklarını yüksek potansiyel gösterdikleri bir faaliyette uzmanlaşmaya teşvik etmeleri çocuğun başarı şansını da artırıyor.
Bir alanda uzmanlaşma, çocuğunuzun başka şeyler yapmaktan vazgeçmesi anlamına gelmez. Belki eğlenmek için veya hatta ek beceriler geliştirmek için başka branşları da hayatında bulundurabilir. Uzman yaklaşımı çocuğun, mümkün olduğunca iyi olmak için gereken çabayı göstermeye kararlı olduğu faaliyeti seçmesi ve o alanda kendisini geliştirmesi anlamına gelir.
Üstün başarılı çocukların ebeveynlerine göre, çocuklarını ne kadar erken bir alanın temellerini öğrenmeye teşvik ederlerse, o alana ilişkin daha ileri beceriler o kadar çabuk gelişecektir. Ve bu ileri becerileri ne kadar çabuk geliştirirlerse, o alanda en iyi olmaları o kadar çabuk gerçekleşir. Bunu çocukları ne kadar çabuk kazanırsa, nadir ve özel bir yeterlilik seviyesine ulaşma olasılıkları o kadar artar diye düşünmüşler.
7. Rekabeti ve gelişmeyi teşvik ederler
Bu çalışmada incelenen ve röportaj yapılan üstün başarılı kişilerin bir çoğu, sürekli bir rekabet ortamında büyümüş. Küçük yaşlardan itibaren, basit oyunlarda küçük etkinliklerde rekabeti oyunlaştırmış ebeveynleri. Odalarını en hızlı şekilde toplamaya yönelik bile rekabet edebilmek, onları daha sonra kazanmaları, başarı göstermeleri için gereken stres ve baskıya maruz bırakmış gibi duruyor.
Ancak aynı ebeveynler, çocuklarını sadece rekabete ve sonuçlara değer vermemeleri gerektiğini, özel olmanın alınan puanların, elde edilen başarıların ötesinde bir şey olduğunu öğrettiklerini ifade ediyorlar.
Çocuğunuzun sadece aldığı sonuçlara odaklanırsanız ve öz güvenini desteklemezseniz, çocuğun başarı ihtimali de düşecektir.
Bunlardan da anlaşılacağa üzere çocuğun üstün yetenekli olması yetmiyor, her durumda olduğu gibi anne babaların tutumları da önemli. Dilerim çocuğunuzun yeteneklerini desteklemede ve gelişiminde bu bilgilerden faydalanırsınız.
Dr. Kumar Mehta , “The Innovation Biome” ve “The Exceptionals” ın yazarı ve sürdürülebilir mükemmellik ve yeniliği araştırmaya odaklanan bir düşünce kuruluşu olan Bridges Insight’ın kurucusudur. Dr. Mehta ayrıca Dijital Gelecek Merkezi’nde Araştırma Görevlisi ve sosyal-duygusal öğrenme ve gelişim yoluyla çocukların refahını teşvik etmeye adanmış kar amacı gütmeyen Çocuk Komitesi’nin yönetim kurulu üyesidir. Onu Twitter’da @mehtakumar’da takip edebilirsiniz.